Şiir ve musikiye olan sevgisi dışında hat sanatına gösterdiği alâka dolayısıyla hattatları kıskandıracak derecede usta bir hattat olan Mahmud, şehzâdeliği sırasında Kebecizâde Mehmed Vasfi’den [ö. 1247/1831] aklâm-ı sitte’yi meşk ederek1222/1807’de yazdığı bir hilye ile icâzetnâme almayı başardı. Aynı tarihlerde ikide Kur’ân yazan bu sanat sever şehzâde, padişahlığa yükseldiğinde celi’de çağın en büyük hattatı olan meşhur Mustafa Rakım’dan ayrıca ders aldı ve zor bir yazı olan celi’de ilerleyerek hocasına yaklaştı. Hattâ bu yüzden “Sultan Mahmud’un yazılarını onun adına Mustafa Rakım yazıyor” diye bir söylenti vardı. Halbuki TSMK’de bizzat II. Mahmud’un elinden çıkmış tashih görmemiş çalışmalarının mevcudiyeti bu söylentileri yalanlamaktadır. Bununla birlikte şunu söyleyelim ki, hocanın tilmiz’inin yani öğrencisinin gerektiğinde yazısını düzeltmesi veya sâdece fikir vermesi teâmüldendir. Meselâ hocanın talebesine “şu harfi biraz yukarı al” demesi veya kalemle işâret etmesi normal bir ikazdır.

Sultan Mahmud, yazılarını varak altınla siyah, nefti, mavi veya fes rengi gibi koyu zeminlere malakâri denilen teknikle kabartma olarak yaptırır ve muhtelif abidelere, camilere, mekânlara astırırdı. Bu gün elimizde kendisinin (müze, kütüphâne, câmi ve sâir yerlerde olmak üzere) altmıştan fazla celi levhası vardır.

Sultan Mahmud’un iç ve dış gâileler arasında şiir ve musiki yanında hat sanatında gösterdiği bu faaliyeti ve yazdığı eserlerin çokluğunu, onun bu sanata verdiği önemi ve gösterdiği sevgiyi takdir etmemek mümkün değildir.

Mustafa Rakım Ekolü’ne bağlı olan Sultan, celi yazı ile uğraşan Osmanlı padişahlarının en önemlisidir. Eserleri; Topkapı Sarayı, Vakıf Hat Sanat Müzesi, Süleymaniye, Bayezid, Aksara Valide ve Ayasofya Cami’leri TİEM, Millet Ktp. Ve İstanbul Müftülüğü ve Bursa Ulucâmi’dedir.

• Sultan II. Mahmud'un eserlerini incelemek için tıklayın!